Polikistik Over Sendromu (PCOS)
Polikistik over sendromu Türkiye’deki kadınlar arasında yaklaşık %8-12 sıklıkla görülebilen yani nadir olmayan bir durumdur. Halk arasında yumurtalık tembelliği olarak ifade edilir.
Polikistik over sendromlu her hasta aynı özelliği göstermez. Geniş bir klinik değişkenlik vardır. Temel sorun, yumurtalıklardaki yumurtaların olgunlaşamama problemi olarak düşünülebilir. Olgunlaşamayan yumurtalar gebelik için gerekli büyüme ve hormon üretimi sağlayamamakta ve yumurtalıklarda erkek tipi bir hormon çevresi oluşmaktadır ( androjen hakimiyeti ). Bu durum mevcut yumurtaların oluşumunu olumsuz etkileyip bir kısır döngü oluşturmaktadır. Sonuçta belli bir aşamanın ötesine geçemeyip biriken küçük yumurtalar olarak görülmekte ve bu nedenle ultrasonda tipik olan polikistik over görüntüsü oluşturmaktadır.
(aşağıda solda normal bir yumurtalığın ultrason görüntüsünü, sağda ise polikistik over görüntüsünü görebilirsiniz)
Hastalarda yukarıdaki durum nedeniyle yumurtlama problemi ve buna bağlı gebe kalamama, erkek tipi hormonların yükselmesine başlı saç dökülmesi , tüylenme , kilo alımı , yağlı cilt, akne gibi problemler ortaya çıkabilir.
Tüm bunlar herhangi bir hastada tek tek ya da birlikte olabilir.
Polikistik overin tek bir tedavisi yoktur. Hastanın klinik olarak neye ihtiyacı varsa o konuda tedavi verilir. Adet düzensizliği olup günlük yaşamı etkilenen bir hastanın adetinin düzenlenmesi için farklı bir tedavi gerekirken, kilo alımı, tüylenme gibi problemler için diyet, epilasyon ya da farklı ilaç tedavileri gerekir. Gebe kalma problemi için hastanın durumuna uygun farklı yöntemler uygulanır.
Poliklinikte sıklıkla gördüğümüz bir durum; PCOS tanısı konmuş olan hastaların büyük kısmının ilişki ile asla gebe kalamayacaklarını düşünüyor olmalarıdır. Sosyal medya ya da çevresel bilgi kirliliği bu durumda etkendir.
PCOS tanısı alan bir kadının, başka bir problem yoksa kendi kendine gebe kalma şansı tabii ki vardır. Ancak belli bir süre ( önerilen 6 ay) gebe kalamaz ise bir tedavi alması önerilmelidir.
PCOS hastalarına yapılacak en büyük sağlık hizmeti, bu durumu onlara anlatmak, bunun yapısal bir durum olduğu ve hastanın durumunu anlayıp ona göre yaşamasının önemini anlatmak olacaktır.
Yumurtlama problemi olan bir kadının gebeliği çok ertelememesinin tavsiyesi, kilo almakta olan bir kadına uygun diyet ve egzersiz ve gerekirse medikal destek verilerek daha büyük bir sağlık problemi olmaması konusunda uyarılması çok değerli olacaktır.