Ağrı, jinekolji polikliniğinde sık başvuru nedenlerinden biridir. Ağrı şikayeti ile başvuran bir hastanın öncelikle çok ayrıntılı bir şekilde sorgulanması gerekir.
Ağrının karakteri, şiddeti, eşlik eden bir durum olup olmaması, yeri, süresi, nasıl geçtiği, hangi durumlarda ortaya çıktığı önemlidir. Daha sonra kapsamlı bir pelvik muayene ve ultrason incelemesi yapılır. Gerekli durumlarda ek görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.
Adet sancısı (dismenore) şikayeti olan hastaların çoğunda belli bir neden bulunamaz. Bu hastaların adet döneminde rahim içindeki kasılmalar ve yapısal yatkınlık nedeniyle bu ağrı ile yaşamayı öğrenmeleri hedeflenmeli, adet öncesinde işe yaradığı gözlenen bir tedavi başlanmalıdır.
Dismenore ilk adetten itibaren olabileceği gibi, sonradan da ortaya çıkabilir. Özellikle sonradan ortaya çıktığı durumlarda başka bir neden olup olmadığı kontrol edilmelidir.
İlişki esnasında ağrı ( disparoni ) : Kadınlarda ilişki esnasında ağrı olduğunda özellikle bu durumun ilişki öncesi hazırlık aşaması ile ilgili olup olmadığı sorgulanmalı, bu aşama uygun ve olması gerektiği gibi olamıyorsa çifte bu konuda yardımcı olunmalı, gerekirse bir psikoterapiste yönlendirilmelidir.
Rahim ağzında iltihabi durumlarda ağrı olabilir. Muayene ile tanı kolaylıkla konabilir. Rahim içi araç kullanan hastalarda özellikle rahim ile rahim ağzı açısı normal anatomik şeklin tersi şeklinde ise (retrovert uterus) disparoni görülebilir.
Myom ve kist gibi yer kaplayan durumlarda ağrı olabilir. Polipler ağrı yapmaz.
Bir hastada adetlerde ve ilişkide ağrı oluyorsa bu hastalar endometriozis açısından incelenmelidir.
Kronik pelvik ağrı:
Kronik pelvik ağrı, hastanın ağrısının 6 aydan daha uzun süredir devam etmesi olarak tanımlanır. Ancak pratikte 3 ay boyunca ağrısı olduğunu ifade eden hastalar bu açıdan incelenmelidir.
Kronik pelvik ağrının nedeni myom, kist, endometriozis gibi organik bir neden ise cerrahi gerekir. Laparoskopi ile kolaylıkla bu sorunlar çözülür.
Bunun dışında kronik pelvik ağrı, adenomyozis dediğimiz rahmin yapısı ile ilgili bir durumdan kaynaklanıyor olabilir. Adenomyozisin kesin tanısı aslında rahim alınmışsa patolojik inceleme ile mikroskop altıda konur. Gebelik düşünen, ailesini tamamlamamış kadınlarda ağrı nedeniyle rahim alınamayacağı için ilaç tedavisi uygulanır.
Kronik pelvik ağrının sebebi her zaman jinekolojik olmayabilir. İrritabl barsak sendromu ve interstisyel sistit de bu hastalarda düşünülmesi gereken durumlardır. Jinekolojik bir problem düşünülmüyorsa bu hastalar ilgili branşlar tarafından değerlendirilmelidir.